Neerpelt
Natuur en waterwinning: de bescherming verloopt hand in hand
In dit gebied wordt grondwater gewonnen door De Watergroep. De grondwaterwinning bestaat uit acht putten waaruit grondwater wordt opgepompt voor de drinkwatervoorziening van de ruime omgeving. In het waterproductiecentrum van Neerpelt wordt dit lokale grondwater dan gezuiverd tot drinkwater. Rondom de grondwaterwinning zijn beschermingszones afgebakend. Binnen deze beschermingszones gelden een aantal gebruiksbeperkingen om het grondwater te beschermen. Hierdoor is ook de natuur beter beschermd. Zo is ook deze site een goed voorbeeld waarbij de bescherming van de grondwaterwinning en de bescherming van natuur al vele jaren hand in hand verloopt.
Natuurbeheer en terreinbeheer: een win-winsituatie
Met het nieuwe samenwerkingsverband wordt het terreinbeheer vanaf september 2020 overgedragen aan Natuurpunt. De Watergroep moet sindsdien geen externe groenaannemers meer inschakelen, terwijl Natuurpunt dit terrein via maatwerk kan beheren met bijzondere aandacht voor de lokale fauna en flora. Voor De Watergroep en voor Natuurpunt is dit dus een win-winsituatie.
Hoe armer de moeder, hoe rijker de dochter!
Wat kan er in hemelsnaam toch groeien op zulk een arme grond? Inderdaad geen rijke gewassen, maar planten die aangepast zijn aan dit schrale karakter. Vandaar ook de naam “schrale graslanden”. In Vlaanderen is er nog maar 2% van dit soort graslanden overgebleven vergeleken met midden vorige eeuw. Maar schraal wil niet zeggen dat er weinig groeit. Door het ontbreken van verrijking (mest) kunnen hier planten groeien die anders weg geconcurreerd worden door gras. De rijkdom aan bloemen, kruiden en mossen is 500 maal hoger dan een boerenweiland! Je herkent een schraal grasland aan haar kleurenpracht gedurende het voorjaar en de zomer. Overal bloeiende planten die insecten aantrekken.
Dit grasland is dus ook een paradijs voor sprinkhanen, vlinders, bijen en zweefvliegen. Iedere soort heeft zich gespecialiseerd in een bepaalde plant, waardoor ze sterk afhankelijk zijn in het behoud ervan.
Onderhoud = behoud!
Natuurpunt beheert dit gebied met de nodige voorzichtigheid om het schrale karakter te behouden. Het perceel wordt niet in één keer gemaaid, maar zal op verschillende tijdstippen en op verschillende plaatsen gemaaid worden. Hierdoor kunnen de insecten opnieuw beschutting zoeken in de hogere vegetatie en hebben ze meer kans om zich volgend jaar opnieuw voort te planten. Zo kunnen we nog jaren genieten van meer vlinders en wilde bijen … en van een schitterende bloemenpracht.
Enkel als er een rijk gevulde tafel van insecten is, hebben weidevogels de kans om voldoende voedsel te vinden. Geelgors en roodborsttapuit scharrelen hier hun kostje bij elkaar. Wil je nog eens een patrijs zien? Dit is één van de weinige plaatsen in Pelt waar het nog een vaste waarde is.
Onder de grond
De ondergrond in Neerpelt bestaat uit enorme zandlagen: de formaties van Lommel, Mol, Kasterlee en Diest. Deze rusten op een diepte van ongeveer 500 meter op een laag Boomse klei. Deze configuratie komt enkel voor in het noordoosten van de provincie Limburg.
De opeenvolging van goed doorlatende zandpakketten leidt tot het ontstaan van een meerlagig aquifer. De eerste watervoerende laag wordt gevormd door het Zand van Lommel en het bovenste deel van de Formatie van Mol. Deze lagen liggen aan de oppervlakte en zijn daardoor bijzonder kwetsbaar voor verontreiniging.
Een tweede watervoerende laag is gesitueerd in het onderste deel van de Formatie van Mol. De tweede laag heeft een half afgesloten tot afgesloten karakter.
Een derde watervoerende laag bevindt zich in de Formatie van Diest. Door de verschillende kleirijke niveaus in de bovenliggende Formaties van Kasterlee en Mol is deze laag ook half afgesloten tot afgesloten. Het is uit deze laag dat er tegenwoordig gepompt wordt.
Van grondwater tot drinkwater
Het grondwater wordt gewonnen op een diepte tussen 150 en 200 meter. Het infiltrerende water heeft dus al een lange natuurlijke zuivering ondergaan. Bovendien bevindt er zich in de ondergrond een kleilaag die het diepe grondwater beter beschermd tegen invloeden van bovenuit. Door deze kleilagen heeft het oppompen van water geen invloed op het ondiepe grondwater.
Grondwater kan zowel zuurstofarm als zuurstofrijk zijn. Aan zuurstofrijk grondwater wordt doorgaans slechts een kleine dosis chloor toegevoegd om de microbiologische drinkbaarheid van het water tijdens het watertransport in de toevoer- en distributieleidingen te handhaven.
Voor zuurstofarm, meestal ijzer- of mangaanhoudend grondwater komt er wat meer om de hoek kijken. Dit zijn de verschillende fasen van de waterbehandeling:
- Beluchting: Via beluchting wordt zuurstof in het water gebracht en worden de eventuele (of de overmaat aan) opgeloste gassen zoals koolzuurgas en zwavelwaterstof (H2S) verwijderd. Er zijn verschillende soorten beluchting: de trap- of cascadebeluchting, de dresdnerbeluchting en de bellenbeluchting.
- Snelfiltratie: De oplosbare ijzer- en mangaanhoudende verbindingen in het water oxideren onder invloed van de beluchting. Deze onoplosbare verbindingen worden door een open zandfilter verwijderd.
Indien er geen ammonium in het grondwater aanwezig is, wordt het grondwater rechtstreeks door gesloten zandfilters gepompt. De oxidatie van de ijzer- en mangaanhoudende verbindingen gebeurt dan voorafgaandelijk in een beluchtingstank onder druk of door de toevoeging van een kleine hoeveelheid reinwater. Een intensieve dresdnerbeluchting is dan noodzakelijk voordat het water in de reinwaterkelder stroomt.
- Chlorering: Het bijna reine water, dat door de beluchting reeds zuurstofrijk is, wordt kiemvrij gemaakt en gehouden door toevoeging van een kleine dosis chloor
Het kraanwater voldoet aan alle kwaliteitsnormen en wordt dagelijks op een 60-tal kwaliteitsparameters getest.
Welke planten, mossen en lichenen kun je hier vinden?