Historiek
De geschiedenis van de Vlaamse watervoorziening gaat terug naar de 17de en 18de eeuw, toen tyfus en cholera in onze streken duizenden doden eisten. De toenemende industrialisering en de daarmee gepaard gaande vervuiling van put- en rivierwater werkten dit in de hand, samen met een gebrekkige hygiëne.
De toenmalige Franse overheid, die op het einde van de 18de eeuw België had veroverd, besloot dan ook in te grijpen. Het decreet van 14 december 1789 en de wetten van 16 en 24 augustus 1790 verplichtten de gemeenten om maatregelen te nemen om epidemieën en veeziekten te voorkomen. Daardoor legde de overheid meteen ook de verantwoordelijkheid voor de openbare drinkwatervoorziening bij de gemeenten. De Belgische regering nam in 1836 deze verantwoordelijkheid op in de gemeentewet.
Nationale Maatschappij der Waterleidingen
De wet bleef in de praktijk veelal dode letter. Een gebrek aan financiële middelen en technische kennis beletten de meeste gemeenten om deze opdracht te vervullen. Het hoeft geen verwondering te wekken dat het precies de geïndustrialiseerde steden waren die het eerst overgingen tot de aanleg van gemeentelijke waterdistributienetten: Brussel (1858), Luik (1863), Verviers (1878) ..., en dit vooral vanuit economische overwegingen. In de landelijke gebieden bleven gemeentelijke initiatieven veelal uit. Daarom schiep de overheid in 1907 de mogelijkheid om intercommunales voor waterdistributie op te richten. Zo ontstonden onder andere de Provinciale en Intercommunale Drinkwatermaatschappij der Provincie Antwerpen (PIDPA) en de Tussengemeentelijke Maatschappij der Vlaanderen voor Watervoorziening (TMVW).
Toen zes jaar later echter bleek dat ook dit niet het gewenste resultaat opleverde, besloot de regering om zelf in te grijpen. In 1913 werd bij wet de Nationale Maatschappij der Waterleidingen (NMDW) opgericht, met als taak om zelf tussen te komen waar het gemeentelijk initiatief het liet afweten. De NMDW kreeg als historische opdracht mee om voldoende, kwaliteitsvol en betaalbaar drinkwater te leveren, ook in de meest afgelegen streken van het land.
Tot de eerste Vlaamse gemeenten die bij de NMDW aansloten behoren Eeklo, Aarschot en een aantal gemeenten in Zuidoost-Limburg. Bij het begin van de Tweede Wereldoorlog waren 180 gemeenten aangesloten bij de NMDW. Vooral na de Tweede Wereldoorlog kende de NMDW een forse groei. In 1950 waren 293 gemeenten aangesloten bij de NMDW en werden 1,2 miljoen klanten door de NMDW bevoorraad. In 1970 had de NMDW 3,8 miljoen klanten, bijna uitsluitend in plattelandsgemeenten en kleinere steden die niet de financiële mogelijkheden hadden om zelf een hygiënische drinkwatervoorziening te organiseren.
Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening
Met de staatshervorming van 1980 werd de drinkwatervoorziening als bevoegdheid overgedragen aan de gewesten. De taak van de NMDW werd overgenomen door nieuwe maatschappijen: de Société Wallonne des Distributions d'Eau (SWDE) voor het Waalse landsgedeelte en de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening (VMW) voor het Vlaamse landsgedeelte. De VMW werd als coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid opgericht bij decreet van 28 juni 1983. Het noodzakelijke kapitaal werd ingebracht door het Vlaamse Gewest, de toenmalige provincies Brabant, Limburg, Antwerpen, Oost-Vlaanderen en West-Vlaanderen en door de aangesloten gemeenten.
De Vlaamse regering keurde de statuten van de VMW goed op 17 juli 1985. De aanpassingen werden goedgekeurd bij besluit van 21 april 1993. Vanaf 1987 nam de VMW de facto de rechten en plichten van de NMDW over voor wat het Vlaamse landsgedeelte betreft.
De Watergroep
In de voorbije eeuw zijn we uitgegroeid van een klassiek drinkwaterbedrijf naar een integraal waterbedrijf met diensten in de volledige waterketen. Naast drinkwater richten we ons de laatste jaren steeds meer op afvalwater en industriewater. De naam 'Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening' dekt dus niet langer de lading. Daarom gaan we vanaf 2013 verder onder de naam De Watergroep met een nieuwe missie: Wij zorgen voor duurzaam water. Vandaag, en voor de generaties van morgen.
2023: oprichting verzelfstandigde dochteronderneming Azulatis
De Watergroep biedt sinds 2007 water-op-maat-diensten aan voor grote waterverbruikers. Om flexibeler te kunnen inspelen op de toenemende vraag van industriële klanten heeft De Watergroep deze bedrijfstak met ingang van 1 januari 2023 ondergebracht in een verzelfstandigd dochterbedrijf: Azulatis nv.