Legionella

De legionella-bacterie die de ziekte veroorzaakt, is een zuurstofminnende staafvormige kiem, die in kleine aantallen leeft in zoet water. Op zichzelf vormt de bacterie geen enkel gevaar. Pas wanneer de omstandigheden een snelle vermenigvuldiging van de bacterie mogelijk maken, wordt zij ziekteverwekkend. Onder de 20° C overleeft de bacterie, maar is er geen vermenigvuldiging. De bacterie groeit vooral aan in stilstaand water met een temperatuur tussen 30 en 50° C. Boven de 55° C sterft de bacterie af. Hoe hoger de temperatuur, hoe sneller de bacterie afsterft.

Besmetting vindt plaats via de longen. De infectie wordt overgebracht door het inademen van de bacterie via zeer kleine, vernevelde druppeltjes water. De ziekte is niet besmettelijk. Het drinken van water vormt geen risico.

De ziekte legionellose treedt vooral op bij personen met een verhoogd risico:

• mensen met een chronische ziekte (hartziekte, diabetes ...) of een verzwakt immuunsysteem 
• bejaarden
• rokers
• personen met chronische longaandoeningen, die een orgaantransplantatie hebben ondergaan of corticosteroïden nemen. 

Dat lees je na op de website van Zorg en Gezondheid.

Indien koffiezetapparaten en stroomstrijkijzers werken met temperaturen die aanzienlijk hoger zijn dan 60 °C, waardoor groei van de bacterie niet mogelijk is, vormen zij geen besmettingsbron.

De waterbakjes van je centrale verwarming zijn ongevaarlijk. Er treedt wel dampvorming maar geen druppel-of nevelvorming op.

Een luchtbevochtiger die met verdamping werkt, vormt geen risico omdat er geen waternevelontwikkeling is. Types die werken met verneveling houden een zeker risico in. Dit risico is te verkleinen door de sproeiers van luchtbevochtigers wekelijks schoon te maken met chloor.

Ja dat kan, als de temperatuur van het douchewater in het warmwatertoestel afgesteld is op minimaal 60° C. Bij temperaturen boven de 60° C wordt de bacterie gedood.

Ben je langer dan een week niet thuis geweest? Of twijfel je aan het watersysteem? Laat dan het koude en warme water van de douche een minuut stromen, bij voorkeur met de douchekop ondergedompeld in een emmer water - ofwel draai je het sproeistuk eraf. Ventileer of verlaat voor de zekerheid de ruimte. De legionellabacterie kan zich vermenigvuldigen in een warmwatertoestel met een voorraadvat, zoals elektrische boilers en bepaalde types combiketels, waarin de temperatuur te laag is afgesteld. Een geiser heeft geen voorraadvat, waardoor de bacterie minder de kans krijgt om zich daarin te vermenigvuldigen.

Vormen de douches in zwembaden en sauna’s een risico? Douchewater is vrijwel nooit gechloreerd. Douches vormen enkel een risico als de temperatuur in het warmwatersysteem voor het gemengd wordt met koud water lager is dan 60°C. Dit is het geval bij douches met een drukknopsysteem.

Volgens het besluit van de Vlaamse regering van 9 februari 2007 moeten alle uitbaters van voor het publiek toegankelijke plaatsen een beheersplan opstellen om de verspreiding van legionella te voorkomen. Dat geldt in het bijzonder voor ziekenhuizen, woonzorgcentra, assistentiewoningen, zwembaden, wellnesscentra, sportaccomodaties, exposities, kampeerterreinen, vakantiecentra, tandheelkundige units en koeltorens.

Uitbaters die zich voor het uitwerken van een legionella-beheersplan laten begeleiden door De Watergroep, krijgen na afloop een certificaat waaruit blijkt dat hun gebouwen legionella-vrij beheerd worden. 

Het risico is over het algemeen laag als je de tuinslang aansluit op de koudwaterkraan. Zelden zal de temperatuur in een dergelijk systeem langere tijd hoger dan 25°C blijven. Blijft jouw (flexibele) tuinslang gedurende langere tijd in de zon liggen, wordt ze minder vaak gebruikt en bevat ze stilstaand water, dan neemt het risico op groei van de bacterie toe.

Tip: laat de tuinslang en het douche- en sproeisysteem na gebruik leeg lopen. Er is dan geen kans op stilstaand water waarin de legionellabacterie zich kan ontwikkelen. Hetzelfde advies geldt voor brandslangen die soms voor de schoonmaak worden gebruikt.

In een ingegraven leidingsysteem is opwarming van het water vrijwel onmogelijk en is er geen risico.

Wanneer water in een hogedrukreiniger wordt verwarmd, kan de legionellabacterie groeien.

Omdat er bij het gebruik veel nevel ontstaat, bestaat er gevaar voor besmetting.

Tip: Stel de temperatuur af op minstens 60°C of gebruik alleen koud water.

Indien het zwemwater van je zwembad thuis op de juiste wijze wordt gechloreerd en rondgepompt (volgens instructie of opgave van de leverancier of installateur), bestaat er geen risico.

Publieke whirlpools en bubbelbaden kunnen een risico vormen. Het is belangrijk dat er voor deze baden een goed desinfectiesysteem bestaat volgens voorschrift van de fabrikant. Dit kan je navragen bij de beheerder van de sauna of het zwembad.

Het risico kan worden beperkt door het bad iedere keer te vullen met water uit een warmwatertoestel dat is afgesteld op minimaal 60° C. 

Laat na gebruik het bad steeds leeglopen, en maak het bad regelmatig schoon. Het is belangrijk om de filter regelmatig te reinigen of te vervangen.

Als het bad langere tijd heeft stilgestaan, is het goed dit eerst te vullen met water van minimaal 60° C, dit water een tiental minuten te laten bubbelen en het bad vervolgens leeg te laten lopen. Je kan ook gebruik maken van ontsmettings-en reinigingsmiddelen voor zwembaden (let wel op voor brandwonden). Aquadomo kan je hierbij ongetwijfeld adviseren.